Manisa'nın Köprüleri

Kâgir Köprüler

Nasuh Ağa Köprüsü

Salihli ilçesinde Adala mahallesinde Gediz Nehri üzerinde bulunur. Günümüzde ayakta kalamamıştır. Sultan III. Murat’ın saltanat döneminin (1574-1595) Harem-i Hümayun Ağalarından Nasuh Ağa’nın inşa ettirdiği bir köprünün olduğu ve bunun daha sonra yıkıldığı öğrenilmektedir. Geriye Adala Hızır Paşa Camii’nin kıble duvarında bulunan Nasuh Ağa Köprüsü’ne ait kitabe kalmıştır.

Hızır Paşa Camii’nin kıble duvarında bulunan Nasuh Ağa Köprüsü’ne ait kitabe

Nasuh Ağa Köprüsü’ne ait kalker kesme taş.

Koyun Köprüsü

Şehzadeler ilçesine bağlı Karaoğlanlı kasabası civarında, Saruhanoğlu İshak Bey tarafından 14. yüzyılın ikinci yarısında yaptırılmıştır. Kemalpaşa Çayı üzerinde olabileceği düşünülmektedir.

Kapulu Köprü:

Şehzadeler ilçesine bağlı Çobanisa mahallesinde bulunduğu düşünülmektedir. Geri izi kalmamıştır.

Karamani Zade Mehmed Efendi Köprüsü (Karaman Köprüsü):

Manisa-Turgutlu (Kasaba) karayolunun Kemalpaşa (Nif) Çayı üzerinde yer almaktaydı. Geriye izi kalmamıştır.

Kuloğlu Köprüsü:

Yunusemre ilçesine bağlı Tekeler mahallesinde, Gediz Nehri’nin bir kolu olan Deliçay’ın üzerinde yer almaktadır. Korkulukları bulunmayan köprünün inĢasında kalker, kristalize kalker, volkanik kayaçlar ve tuğla gibi yapı malzemeleri kullanılmıştır. Köprüde özellikle tuğla malzemenin çok miktarda kullanılması dikkati çekmektedir. Kitabesi bulunmamaktadır.

Deliçay’ı geçmek için inĢa edilen Kuloğlu Köprüsü.

Han Deresi Köprüsü:

Emir Âlem Boğazı’nda, Manisa – Menemen kara ve demiryollarının geçtiği güzergâhta, Manisa – İzmir illerinin sınırını teşkil eden Han Deresi üzerinde yer almaktadır. Köprü, yakın çevrede bulunan volkanik kayaçlar, tuğla ve harçla inşa edilmiştir.

Emir Âlem Boğazı’nda Han Deresi üzerinde yer alan tarihi köprü.

Taşkemer Köprüsü:

Turgutlu ilçesinde, Çıkrıkçı Köyü’nde Karacalı Çayı’nın üzerindedir.

Karacalı Deresi üzerinde yer alan Taşkemer Köprüsü

Çatalköprü:

Turgutlu ilçesinde, aynı isimle anılan köyün yerleşim sahasında, Irlamaz Çayı’nın üzerinde bulunmaktadır. Üzerinde kitabesi olmayan köprünün, köy muhtarı Mustafa Dindar’ın verdiği bilgiye göre 19. yüzyılın sonlarında yaptırıldığı tahmin edilmektedir.

Çakıcı/Kayrak Köprüsü:

Turgutlu ilçesinin Kayrak Köyü’nde, Irlamaz Çayı’nın kolu Kesköy Deresi üzerindedir. Köprünün Çakırcalı (Çakıcı) Mehmet Efe (1872-1911) tarafından yaptırıldığına dair rivayetler vardır. Bu nedenle köprüye onun adı da verilmektedir.

Daracık Yurdu Köprüsü:

Turgutlu ilçesinde, Irlamaz Çayı’nın kolu Bozkır Deresi üzerinde, Çatalköprü Köyü’ndedir.

Değirmen Deresi Köprüsü:

Salihli ilçesinin Çakaldoğan Köyü’nde, aynı adla anılan mahalle ve dere üzerinde yer almaktadır. İnşasında Bozdağlar’da yaygın bir şekilde gözlenen şist ve mikaşist kayaçlar ile harç kullanılmıştır.

Kocakız Köprüsü:

Alaşehir ilçesinde, Uluderbent kasabasında Derbent Çayı üzerinde, yerleşim sahasında bulunmaktadır. Taş malzemeyle yapılan ve tek kemerden oluşan köprünün Osmanlı dönemi eserlerinden olduğu tahmin edilmektedir. Hakkında hikâyeler bulunur.

Hikâyesi:

Derbentli Mehmet Ersöz’ün (Koca Sarraf Dayı) anlattığı söylenceye göre, Derbent’te Kocakız adında biri yaşarmış. Bu kız hiç evlenmemiş. Ekonomik durumu gayet iyiymiş. Yüreği de iyi olunca çevresinde çok iyi bir insan olarak bilinirmiş. Yoksullara, hasta ve yaşlılara elinden geldiğince yardım yapar, çocukla çocuk, büyükle büyük olur, halden dilden anlarmış. Bu Kocakız bir gün uykusunda bir rüya görür; biri ona kötülük yapar. Kocakız bu rüyadan çok rahatsız olur. Günlerce bu rüyanın etkisinde kalır. Kendi hayatında bunun ne anlama geldiğini merak eder durur. Bir gün aynı yörede yaşayan, herkesin sevip saydığı, ilim irfan sahibi Yusuf Dede’nin yanına gider. Yusuf Dede’ye rüyasını anlatır. Dede rüyayı dinledikten sonra Kocakız’a der ki: "Rüyan hayra vesile olsun. Azgınlık ve belalar, geçit vermeyen sel taşkınları gibidir. Bir köprü yaptırırsan rüyan inşallah hayra karşılık gelir." Bunun üzerine Derbent’in hemen çıkışında, yerleşmenin içinden geçen çayın üzerinde kendi adıyla anılan Kocakız Köprüsü’nü yaptırır.

Naldöken Köprüsü:

Alaşehir ilçesinde, Horzum Keserler ile Horzum Alayaka köyleri arasında, Kavaklıdere’nin yukarı kesimindedir. Günümüzde sağlamdır.

Güveli Köprüsü:

Gediz Nehri’nin önemli kollarından Demirci Çayı üzerinde, Değirmen Tepe ile Çatalca Sırtları arasında, Çataloluk ve Güveli köylerini bağlayan tali bir karayolu güzergâhında yer almaktadır. Kitabesi bulunmamaktadır.

Akdere Köprüsü:

Demirci ilçesinde, Demirci Çayı’nın kolu olan Akdere üzerindedir. Kitabesi bulunmayan köprünün ne zaman yaptırıldığı bilinmemektedir.

Karahasan Köprüsü:

Gediz Nehri’nin önemli kollarından Deliiniş (Eynes, İlke) Çayı’nın üzerinde, Armağan Köyü (Demirci) ile Topuzdamları Köyü (Kula) arasındaki tali ve eski bir karayolu güzergâhında yer almaktadır. Üzerinde kitabesi bulunmayan ve mevcut bilgilere göre ne zaman inşa edildiği kesin olarak bilinmeyen köprünün, Şehzadelerin Manisa’da valilik yaptıkları döneme ait olduğu ileri sürülmüştür. Fakat köylüler köprünün Karahasan adında bu yörede yerleşmiş bir yörük tarafından yaptırıldığını söylemektedir. Köprünün inşa tarzından Osmanlı Devleti’nin son dönemine ait olması muhtemel görünmektedir.

Deliiniş Çayı üzerinde bulunan Karahasan Köprüsü.

Gediz Palankaya Köprüsü (Eskiköprü):

Kula ilçesinin Börtlüce Köyü ile Hamidiye Köyü’nün Palankaya Mahallesi arasında Gediz Nehri üzerindedir. Palankaya Köprüsü’nün kimin tarafından ve ne zaman yaptırıldığı hakkında herhangi bir bilgiye ulaşılamamıştır.

Gediz Nehri üzerinde bulunan tarihi Palankaya Köprüsü

Çırpılı Köprüsü:

Gördes ilçesinin Sarıaliler ile Kılcanlar köyleri arasında Gördes Çayı üzerinde yer almaktadır. Kitabesi bulunmayan köprünün kimin tarafından ve ne zaman yaptırıldığı bilinmemektedir. Fakat köprü, kullanılan malzeme ve mimari görünüm bakımından Hacıhıdır Köprüsü (inşa tarihi 1905) ile aynı dönemde; yani Osmanlı Devleti’nin son döneminde inşa edildiği söylenebilir.

Gördes Çayı üzerinde bulunan Çırpılı Köprüsü

Serdimen Köprüsü:

Gördes ilçesinde, Kıdırcık ile Korubaşı köyleri arasında, Gördes Çayı üzerindedir. Kitabesi bulunmamaktadır.

Eskigördes Köprüsü:

Gördes’in güneydoğu kesiminde, bugünkü Atatürk Mahallesi’nin sınırları içinde, Demirci’ye giden eski karayolu güzergâhında, Gördes Çayı’na boşalan Çaltılı adı verilen küçük bir derenin üzerindedir.

Mezarlık Köprüsü:

Akhisar ilçesinin Yayakırıldık Köyü’nde Soğuksu Deresi’ndedir.

Esece Köprüsü:

Akhisar ilçesinin Kayganlı Köyü sınırları içinde, Gürdük Çayı üzerinde yer almaktadır.

Gürdük Çayı üzerinde bulunan tarihi Esece Köprüsü.

Deveci Damları Köprüsü:

Selendi ilçesinde, Çinan Köyü’nün Tirkeş Mahallesi (eski adı Deveci Damları) adlı küçük bir yerleşimde Selendi Çayı üzerinde yer almaktadır.

Selendi Çayı üzerinde yer alan Deveci Damları Köprüsü.

Halimağa Köprüsü:

Selendi ilçesinde, Hacılar ile Karataş Terziler köyleri arasında, Terziler Değirmeni Mevkii’nde, Selendi Çayı üzerindedir.

Mangırcı Köprüsü:

Kırkağaç ilçesinde, Gelenbe beldesinde Ören Mevkii’nde, Bakırçay’ın hidrografik havzasına dâhil Gelenbe Çayı’nın Karaağaç-İndere kolu üzerinde bulunmaktadır.

Küplüce Köprüsü:

Kırkağaç ilçesinde, Gelenbe beldesinde Ören Mevkii’nde, Bakırçay’ın hidrografik havzasına dâhil Gelenbe Çayı’nın Karaağaç-İndere kolu üzerinde bulunmaktadır. Kitabesi bulunmamaktadır.

Uzunoklu Köprüsü:

Kırkağaç ilçesinde, Gelenbe beldesinde Bakırçay havzasına dâhil Gelenbe Çayı’nın kolu Karaağaç Deresi üzerindedir.

Gelenbe yakınında Karaağaç Deresi’nde bulunan Uzunoklu Köprüsü.

Harmanlık Köprüsü:

Kırkağaç ilçesinde, Gelenbe beldesinde Bakırçay havzasına dâhil Gelenbe Çayı’nın kolu Karaağaç Deresi üzerindedir.

Taşköprü:

Saruhanlı ilçesinin Hatipler Köyü’nde, Şatırlar Köyü’ne giden karayolu güzergâhının Balıklı Mevkii’nde, Çeltik Dere üzerindedir.

Kocadere Köprüsü:

Yunusemre ilçesinde, Süngüllü Köyü sınırları içinden geçen Kocaçay (Güzelhisar) üzerinde yer almaktadır.

Yuntdağı yöresinde ulaĢımda halen yararlanılan Kocadere Köprüsü.

Ahşap Köprüler:

Gediz Köprüsü:

Köprü, İzmir ve Manisa’yı Akhisar, Balıkesir ve oradan Bursa ve İstanbul’a bağlayan ana karayolunun bugünkü Gediz Köprüsü Mevkii’nde yer almaktaydı. Burada ilk köprünün ne zaman inşa edildiği bilinmemektedir. Fakat konuyla ilgili en eski yazılı belgeler Saruhanoğulları Beyliği’nin ilk dönemine kadar ulaşmaktadır.

Tournefort’un Manisa’yı ve ahĢap Gediz Köprüsü’nü gösteren gravürü

Gördes Köprüsü:

Gördes’in güneydoğusundan geçen ve aynı adla anılan çayın (Gediz ve Kum Çayı’nın önemli bir kolu) üzerinde inşa edilen köprü, Eskigördes’in kuzeydoğu kesiminde Namazgâhın önünde yer alıyordu.

Demir Çelik Köprüler

Gediz Köprüsü:

İzmir ve Manisa’yı Akhisar, Balıkesir ve oradan Bursa ve İstanbul’a bağlayan ana karayolunun bugünkü Gediz Köprüsü Mevkii’nde, ova sahasında yer alıyordu. Yukarıda ele alınan ahşap Gediz Köprüsü ile aynı mevkide, Sultan II. Abdülhamit döneminde (1876-1908) Almanlar tarafından demir çelik malzemeyle büyük bir karayolu köprüsü olarak inşa edilmiştir.

Sultan II. Abdülhamit tarafından Gediz üzerinde yaptırılan demir çelik köprü

Demirköprü:

Tarihi Kız Köprüsü’nün 1 km kadar kuzeydoğusunda, Salihli-Demirci karayolunun Gediz Nehri üzerinde, Sultan II. Abdülhamit döneminde (1876-1908), kenar ve orta ayakları kâgir ve tabliyesi demir çelikten olan 97 m uzunluğunda ve muhtemelen yabancıların yardımıyla büyük bir köprü yaptırılmıştır.

Yazı, Prof. Dr. Mehmet Akif CEYLAN'ın Manisa'da Tarihi Köprüler ve Fonksiyonel Özellikleri makalesinden alınmıştır.