Gördes ilçesinin ne zaman kurulduğu ve ilçe adının nereden geldiği kesin olarak bilinmemektedir. İlk çağlardan bu yana yerleşim bölgesi üzerinde bulunan Gördes, Manisa’nın en eski kazalarından birisidir. Yaklaşık olarak 3.000 yıllık tarihe sahip olan Gördes, tarih boyunca sırayla; Frigler, Lidyalılar, Büyük İskender, Bergama Krallığı, Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu, Selçuklu Devleti, Saruhan Beyliği ve Osmanlı Devleti’nin hakimiyeti altına girmiştir.
Tarih boyunca, farklı devletlerin hakimiyetleri döneminde Gördes adının değişerek “Gördes” şekline doğru evrildiğini görmekteyiz. Gördes’in bilinen en eski adı, “Gordium" (daha açık şekliyle, Gordium Yoliyo Polis)’dur. Lidyalıların kazaya verdiği isim ise, “Julia Gordos” olarak kayıtlara geçmiştir. Bergama Krallığı döneminde de aynı isim kullanılmıştır. Romalılar kaza için “Julia Gordos” veya “Gordos” adını kullanmışlardır. Bizans İmparatorluğu döneminde “Guardez” adıyla anılan kaza, Saruhan Beyliği döneminde “Koritoz” adını almıştır. 18. ve 19. yüzyıllarda kazanın “Gördus” veya “Gördüz” adlarıyla anıldığını görmekteyiz. Bu evrilmenin sonunda kazanın adı “Gördes” olmuş ve bugünkü halini almıştır.
Gördes’te bulunan en eski tarihi kalıntı, M.Ö. 130 yılı civarında kaydedildiği tespit edilen ve Yunan alfabesiyle yazılmış olan mermer bir yazıttır. Manisa Müzesi’nde sergilenmekte olan yazıt, Gördes’te bulunan günümüze kadar tespit edilmiş en eski ve en değerli tarihi belge niteliğindedir. 2136 yıllık yazıt, bir isyanı anlatmaktadir. Ancak, bölge halkı ve sosyal yapı ile ilgili sınırlı da olsa bilgiler içermektedir. Örneğin, bölge halkının Abbaitisli ve Mysialılardan oluştuğu belirtilmektedir. Ayrıca Evliya Çelebi, Seyahatname’sinde Gördes’te Eski Yunan veya Eski Roma döneminden kalma bir tiyatro ve Bizans döneminde yaptırılan Büyük Gördes Kalesi’nin bulunduğunu yazmaktadır. Çeşitli kazılarda tiyatro kalıntılarına rastlanmış olmakla birlikte kaleye ait herhangi bir ize rastlanmamıştır. 1670 yılında Gördes’te gördüklerini kaleme alan Evliya Çelebi, Gördes’e bağlı 78 köy olduğunu da belirtmektedir.
Comments