Çerkes Ethem
- Spil'in Çocukları
- 17 Ara
- 1 dakikada okunur
Salihli'de kurulan Kuvayi Seyyare komutanı ve kurucusu (1886, Bandırma – 21 Eylül 1948, Ürdün)
Çerkes Ethem (Ethem Bey), Millî Mücadele’nin ilk dönemlerinde Manisa, Akhisar, Salihli ve çevresinde etkili olan silahlı direnişin öne çıkan isimlerinden biridir. Mondros Mütarekesi sonrasında kardeşleriyle birlikte kurduğu Kuvâ-yı Seyyâre, Batı Anadolu’da Yunan ilerleyişine karşı hareketli ve sert bir direniş yürütmüştür.
Manisa’nın işgali sonrasında bölgede oluşan otorite boşluğunda, Ethem Bey’in birlikleri yerel Kuvâ-yı Milliye güçleriyle temas hâlinde çalışmış; özellikle Akhisar–Salihli hattında hem Yunan birliklerine karşı hem de iç güvenliği tehdit eden unsurlara karşı etkili olmuştur. Bu dönemde Ankara Hükûmeti tarafından desteklenmiş, bölgedeki direnişin askerî omurgalarından biri olarak görülmüştür.
Ancak düzenli ordunun kurulma süreciyle birlikte, Manisa ve çevresindeki millî kuvvetlerin Ankara’ya bağlanması gündeme gelmiş; bu durum Çerkes Ethem ile merkezî otorite arasında yetki ve komuta sorunlarına yol açmıştır. 1920 sonu–1921 başında yaşanan bu kırılma, Ethem Bey’in bölgedeki etkinliğinin sona ermesiyle sonuçlanmıştır.
Çerkes Ethem ve çevresi Yüzellilikler denilen düşman iş birlikçisi olarak görülen ve Türkiye'den sürgün edilen, hepsi üst düzey makamlarda yer alanlar arasındadır. Bazılarına göre kardeşleri nedeniyle, bazıların göre kendi kararıyla işgal kuvvetleriyle iş birliği yapmıştır. Sürgün yıllarında da karşıt tutumunu sürdürmüştür. İsmet Paşa onun için "Yorgi Ethem" demektedir.
Kimlerine göre "eşkıya" kimlerine göre "kahraman" kimilerine göre "haindir."
Kaynaklar:
Yorumlar