Kulalı yazar Evangelinos Misailidis
- Spil'in Çocukları
- 22 Eyl
- 2 dakikada okunur
Evangelinos Misailidis Kula doğumlu Karamanlı yazar ve gazeteci. (1820 - 6 Ocak 1890)
Manisa'nın Kula ilçesinde doğdu. İzmir'deki Protestan Okulunu bitirdikten sonra Atina'da üniversiteye devam etti. Bir süre Alaşehir'de öğretmenlik ve okul yöneticiliği yaptı. İzmir'de Rumca yayımlanan Amalthea gazetesi yazı heyetine katıldı. İrfanname adında Rumca harfli Türkçe bir eser yayımladı. Türkçenin Rum harfleriyle daha düzgün yazımı için noktalı harfleri içeren bir sistem geliştirdi. Türkçe Şark adlı haftalık bir siyasi dergi ve Mektebi Fünunu Şarkiye adlı bir risaleler dizisi çıkardı.
1850 İzmir yangınından sonra matbaasını İstanbul'a taşıdı. 1851'den itibaren İstanbul'da Anatoli isimli Türkçe gazeteyi çıkararak 40 yıl boyunca idare etti. Ayrıca kısa sürelerle Mikra Asia ("Küçük Asya") adlı Rumca bir gazete ve Kokorikos adlı bir mizah dergisi neşretti. 1871-1872 yıllarında dört cilt halinde Rum harfleriyle yayımlanan Temaşa-i Dünya ve Cefakar ü Cefakeş adlı eseri Türkçenin seyahat-macera türündeki ilk romanı sayılabilir. Kitap, ikinci Türkçe romandır. (İlki Osmanlı Ermenisi Vartan Paşa'nın Akabi Hikâyesi romanıdır.) Geçtiğimiz yıllarda Seyreyle Dünyayı adıyla ve Latin alfabesiyle yeniden basılmıştır.
Misailidis 1890'da İstanbul'da vefat ederek Balıklı Rum Mezarlığı'na defnedildi.
Karamanlılar Türk mü, Yunan mı?
İlk kez 16. yy'de Alman seyyah Hans Dernschwam tarafından "Caramanos" kelimesi Rumca bilmeyen, Yunan harfleri kullanan, Türkçe konuşan Hıristiyan topluluk için kullanılmıştır. Karamanlıların Yunan mı Türk mü olduğuna dair farklı fikirler vardır. Türkçe isimlerininin olması (Tursunoğlu gibi), Yunan harfleri ile Türkçe konuşmaları, ibadetlerini Türkçe yapmaları Türk olduğu savını güçlendirse de, mübadele döneminde Yunanistan'a gönderilmeleri Yunan menşeili oldukları savını güçlendirmektedir.
Temaşa-i Dünya ve Cefakar ü Cefakeş (Seyreyle Dünyayı)
Bu kitap, Misailidis Evangelinos adlı, Kulalı bir Rum/Osmanlı yurttaşın, Rumca harflerle Türkçe olarak kaleme aldığı bir çeşit roman, anı, öykü karmasıdır. XIX. yüzyıl Türkiye'sinin, Beyoğlu'nda odaklanmış levanten çevrelerinin, Rum ilkokulları, randevuevleri ve eğlence yerlerinden yola çıkarak, Osmanlı topraklarında, yeniçerileri, şeriye mahkemeleri, gümrük idareleri, tımarhaneleri, müftülükleri ile, toplumsal yaşamından tarihsel gerçeklere dayalı kesitler yanında, Fransa, İtalya, Rusya, İngiltere'deki üst sınıflar ve gelenekler üzerine ilginç bilgiler veren bu yapıt, bir bakıma ilk Türk romanı sayılabilir. (Arka kapaktan)
Kaynaklar:
Yorumlar